تعلل یا Procrastination به عملی گفته می‌شود که فرد از انجام وظایف یا تصمیم‌گیری‌های مهم خودداری می‌کند و آنها را به زمان دیگری موکول می‌کند، حتی زمانی که می‌داند به تعویق انداختن کارها می‌تواند پیامدهای منفی داشته باشد. این رفتار معمولاً با احساس اضطراب، کاهش بهره‌وری و افزایش استرس همراه است.

معصومه رضائی پور روانشناس و مدرس مهارتهای زندگی تاکید میکند علل بروز Procrastination می‌تواند روان‌شناختی، احساسی یا محیطی باشد.
تعلل یا Procrastination به معنای به تأخیر انداختن عمدی وظایف، تصمیم‌ها یا کارهای مهم است، حتی زمانی که فرد به پیامدهای منفی آن آگاه است.
این رفتار معمولاً با اضطراب، استرس و کاهش بهره‌وری همراه است و می‌تواند بر زندگی شخصی، تحصیلی و کاری اثرگذار باشد.
عواملی مانند ترس از شکست، کمبود انگیزه، ضعف در مدیریت زمان و احساس خستگی ذهنی از جمله دلایل رایج بروز Procrastination هستند.
شناخت این عوامل، نخستین گام برای مقابله با تعلل و ارتقای کیفیت عملکرد فردی است.
اولین و مهم‌ترین دلیل تعویق کاری، ترس از ناکامی یا شکست است.
وقتی فرد نسبت به موفقیت در انجام کاری اطمینان نداشته باشد، به جای شروع زودهنگام، آن را به تعویق می‌اندازد تا از مواجهه با شکست احتمالی پرهیز کند. این رفتار نوعی مکانیسم دفاعی روانی است که به طور موقت اضطراب فرد را کاهش می‌دهد اما در بلندمدت باعث ایجاد استرس بیشتر و کاهش کارایی می‌شود.
تحقیقات نشان داده است که این پدیده نه تنها در محیط‌های کاری و تحصیلی رایج است، بلکه در زندگی روزمره نیز می‌تواند باعث اختلال در انجام امور شخصی، مالی و اجتماعی شود.

تعلل مزمن می‌تواند اثرات منفی بر سلامت روان و جسم داشته باشد.
افرادی که به طور مداوم کارهای خود را به تعویق می‌اندازند، بیشتر دچار اضطراب، افسردگی و احساس گناه می‌شوند و سطح رضایت از زندگی آنها کاهش می‌یابد.
از دیدگاه عصبی-روان‌شناختی، Procrastination با ضعف در کنترل تکانه‌ها و مدیریت زمان مرتبط است؛ مغز به دنبال پاداش فوری است و انجام وظایف سخت یا طولانی مدت را به آینده موکول می‌کند. همچنین، فشار ناشی از نزدیکی به زمان انجام کارها می‌تواند باعث خستگی ذهنی و کاهش کیفیت عملکرد شود.
به همین دلیل، درک علل و الگوهای فردی Procrastination برای مدیریت آن اهمیت دارد و می‌تواند به افزایش بهره‌وری و بهبود سلامت روان کمک کند.
برای مقابله با Procrastination، روش‌های متعددی پیشنهاد شده است که شامل مدیریت زمان، ایجاد انگیزه و تنظیم اهداف کوچک و قابل دستیابی است.
تقسیم کارها به بخش‌های کوچک و تعیین مهلت‌های مشخص می‌تواند به کاهش فشار روانی و افزایش تمرکز کمک کند.
ایجاد محیط کاری مناسب، حذف عوامل حواس‌پرتی و استفاده از تکنیک‌های تمرکز مانند تکنیک Pomodoro نیز موثر هستند.
علاوه بر این، توجه به جنبه‌های روان‌شناختی مانند افزایش اعتماد به نفس، پذیرش عدم کمال و مدیریت اضطراب می‌تواند فرد را قادر سازد تا تعلل را کاهش دهد.
فردافکنی یا اهمال کاری یک رفتار رایج انسانی است که با آگاهی، برنامه‌ریزی و تمرین مهارت‌های مدیریت زمان می‌توان آن را کنترل کرد و از اثرات منفی آن جلوگیری نمود.

تعویق‌کاری یا پروکستینیت  یکی از چالش‌های مهم رفتاری است که بسیاری از افراد در زندگی روزمره خود با آن مواجه هستند.
این پدیده به معنای به تأخیر انداختن کارهای ضروری و مهم است که معمولاً با احساس استرس، اضطراب و کاهش بهره‌وری همراه است.
دانستن دلایل و عوامل موثر بر این رفتار می‌تواند به افراد کمک کند تا بهتر مدیریت زمان و مسئولیت‌های خود را به دست بگیرند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

یکی از عوامل اصلی فردافکنی یا تعویق‌کاری، ترس از شکست و ناکامی است.
زمانی که فرد خود را قادر به انجام یک کار نمی‌داند یا به نتیجه مطلوب نمی‌رسد، به طور ناخودآگاه انجام آن را به تعویق می‌اندازد تا از مواجهه با شکست احتمالی فرار کند.
این رفتار یک مکانیسم دفاعی روانشناختی است که اضطراب ناشی از توقعات بالا را موقتا کاهش می‌دهد اما در بلندمدت موجب افزایش فشار روانی و نارضایتی می‌شود.

همچنین ضعف در مهارت‌های مدیریت زمان (time management) و برنامه‌ریزی منظم یکی دیگر از دلایل مهم تعویق است؛ ناتوانی در اولویت‌بندی کارها و تخمین زمان انجام آنها باعث می‌شود فرد سردرگم شود و انگیزه لازم برای شروع کار را از دست بدهد.
از سوی دیگر، اضطراب، بی‌انگیزگی و خستگی مفرط هم تأثیر بسزایی در تعویق‌کاری دارند.
فشارهای روانی و روحی انرژی فرد را کاهش می‌دهد و تمایل به فرار از کارهای دشوار یا پیچیده را افزایش می‌دهد.
ویژگی‌های شخصیتی مانند کمال‌گرایی (Perfectionism) نیز می‌تواند تعویق‌کاری را تشدید کند؛ زیرا افراد با استانداردهای بسیار بالا اغلب از عدم رسیدن به کمال نگران بوده و به همین دلیل شروع یا ادامه کار را عقب می‌اندازند. کمبود اعتماد به نفس و ضعف در پشتکار نیز مواردی هستند که به تعویق کاری دامن می‌زنند.
محیط و شرایط اجتماعی و کاری نیز در بروز تعویق‌کاری نقش مهمی ایفا می‌کنند.
محیط‌های پراسترس، بی‌نظم و فاقد حمایت روانی، انگیزه فرد را کاهش می‌دهند و فضای لازم برای انجام مؤثر کارها را از او می‌گیرند. نبود تشویق و الگوهای مثبت در اطراف نیز می‌تواند فرد را به سمت تعویق بیشتر سوق دهد.
علاوه بر این، باورهای نادرست و ذهنیت‌های منفی در مورد مدیریت زمان، مثل فکر اینکه «همیشه وقت فراوان هست» یا «فعلاً بعداً انجام می‌دهم» باعث می‌شود فرد کارها را به طور مکرر به تعویق بیندازد و به مرور زمان دچار حجم زیاد کارهای عقب‌مانده و اضطراب شود.
از منظر علمی، مدیریت تعویق‌کاری نیازمند شناخت دقیق دلایل آن و تمرکز بر تقویت مهارت‌هایی مانند برنامه‌ریزی هدفمند، تعیین اولویت‌ها، افزایش خودکنترلی و ایجاد انگیزه مستمر است.
استفاده از تکنیک‌هایی مانند تقسیم وظایف به بخش‌های کوچک‌تر (task chunking)، تعیین اهداف کوتاه‌مدت و یادآورها، و کنترل عوامل حواس‌پرتی می‌تواند به بهبود چشمگیر این عادت کمک کند. در صورت وجود مشکلات زمینه‌ای مانند اضطراب یا افسردگی، مشاوره روانشناسی و استفاده از روش‌های درمانی مانند رفتاردرمانی شناختی (Cognitive Behavioral Therapy) می‌تواند بسیار اثربخش باشد.

مقابله با تعویق‌کاری یا فردافکنی بهبود چشمگیری در کیفیت زندگی فرد ایجاد می‌کند و موجب افزایش بهره‌وری، کاهش استرس و ارتقای سلامت روان می‌شود.
با آگاهی از علل این مشکل و به‌کارگیری راهکارهای علمی و کاربردی، هر فرد می‌تواند این رفتار نامطلوب را کنترل و مدیریت کند و مسیر موفقیت و رضایتمندی را هموارتر سازد.
اهمال‌کاری یا تعلل ورزیدن یکی از مشکلات رفتاری است که بسیاری از افراد در انجام کارها و وظایف خود به تأخیر می‌اندازند.

آلبرت الیس، روان‌شناس برجسته آمریکایی، و ویلیام جی نال، صاحب‌نظر تعلیم و تربیت، در کتاب «روان‌شناسی اهمال‌کاری» سه علت اصلی را برای این پدیده بیان کرده‌اند که شناخت آن‌ها به درک بهتر این رفتار و یافتن راهکارهای مؤثر کمک می‌کند.

علت اول، به خود رسیدن افراطی است. در این حالت، فرد توقعات بسیار بالایی از خود دارد و همزمان توان تحمل مشکلات و سختی‌ها در برابر این توقعات پایین است. یعنی در حالی که انتظارات موفقیتی فراتر از توانایی‌های واقعی خود را دارد، در برابر فشارها و چالش‌های مسیر آسیب‌پذیر است و این تعارض باعث می‌شود از انجام وظایف خودداری کند یا آن‌ها را به تعویق بیاندازد. این ویژگی معمولاً با کمال‌گرایی منفی همراه است که ریشه در ترس از ناکامی و ضعف در مدیریت هیجانات دارد.

دومین علت، خشم و دشمنی نسبت به دیگران است. وقتی فرد در انجام وظایف مربوط به دیگران تعلل می‌کند، در واقع از این راه خشم سرکوب‌شده خود را نسبت به آن‌ها تخلیه می‌کند. این رفتار نوعی واکنش روانی است که به‌جای مواجهه مستقیم با احساسات منفی، با تأخیر انداختن انجام کار نشان داده می‌شود. به‌عبارتی، اهمال‌کاری می‌تواند به‌عنوان ابزاری غیرمستقیم برای ابراز ناراحتی، اعتراض یا عصبانیت نسبت به دیگران به‌کار رود.

سومین علت، احساس خودکم‌بینی است که  خود ریشه های سه گانه ای دارد که عبارتند از : کمال‌گرایی (Perfectionism)، تلاش برای جلب محبت و تایید دیگران، و تمایل به تأیید تصورات منفی از خود. این احساس ناشی از ضعف در اعتمادبه‌نفس است که انگیزه فرد را برای ادامه دادن به کار کاهش می‌دهد. وقتی فرد دچار خودکم‌بینی می‌شود، خود را بی‌ارزش و ناتوان می‌یابد و این باعث می‌شود رغبت و انرژی لازم برای انجام وظایف را از دست بدهد و به تعویق‌کاری روی آورد.

در مجموع، این سه عامل روانشناختی—خشم و دشمنی سرکوب‌شده نسبت به دیگران، افراط در به خود رسیدن و توقعات غیرواقعی، و احساس خودکم‌بینی و کاهش اعتمادبه‌نفس—پایه‌های اصلی پدیده اهمال‌کاری از دیدگاه الیس و نال هستند.
شناخت این ریشه‌ها می‌تواند به ما کمک کند تا با درمان‌های روانشناسی و تغییر ذهنیت و رفتار، به مقابله مؤثر با اهمال‌کاری بپردازیم و کیفیت زندگی و بهره‌وری خود را افزایش دهیم. این دیدگاه از نظریه‌های شناختی و رفتاری و رویکردهایی مانند درمان عقلانی هیجانی (REBT) الهام گرفته که آلبرت الیس پایه‌گذاری کرده است.