بازی در محلات و با بچه های محل و همسایگان نقش بسیار اساسی و حیاتی در رشد همه جانبه کودکان دارد.
کودکان در فضای محله فرصتی مناسب برای تجربه های گوناگون و تعامل با همسالان پیدا میکنند که این تعاملات فراتر از بازی صرف است؛ آنها مهارتهای اجتماعی مانند همکاری، حل تعارض، و برقراری ارتباط را میآموزند.
بازیهای گروهی موجب تقویت حس تعلق و شناسایی هویت اجتماعی کودکان میشود، که این عوامل در تقویت اعتمادبنفس و سلامت روانی آنها تاثیرگذار است.
علاوه بر این، بازی در محیطهای باز و با دوستان محل، زمینه رشد جسمی و شناختی را نیز فراهم میسازد، زیرا کودکان از طریق فعالیتهای بدنی و حل مسئله در بازیها، مهارتهای مهمی برای زندگی را کسب میکنند.

بازی در محلات نقش ویژه ای در افزایش تاب آوری روانشناختی کودکان ایفا میکند.
تاب آوری به معنای توانایی مقابله با استرسها، مشکلات و چالشهای زندگی است که از طریق بازیهای گروهی تقویت میشود.
وقتی کودکان در کنار هم بازی میکنند، یاد میگیرند که چگونه مشکلات را با همکاری حل کنند، شکستها را مدیریت کنند و احساسات خود را به شکل سالم ابراز نمایند.
بازیهای خیابانی و محله ای، فضایی ایمن و حمایتی برای کودکان فراهم میکند که در آن مهارتهای مقابله ای به صورت غیررسمی و طبیعی رشد مییابد.
این فرآیند تقویت تاب آوری روانشناختی به کودکان کمک میکند تا در مقابل فشارهای محیطی و روانی مقاومتر شوند و در آینده بهتر بتوانند با چالشها روبرو شوند.

 اهمیت بازی در محله و با کودکان همسایه را نمیتوان تنها به جنبه های فردی محدود کرد؛ بلکه این بازیها موجب تقویت پیوندهای اجتماعی و حس همبستگی در جامعه نیز میشود.
کودکان با شناخت و ارتباط بیشتر با افراد محله، شبکه های حمایتی قویتری ایجاد میکنند که در شرایط بحرانی میتواند منبع مهمی برای حمایت روانی باشد.
تاب آوری روانشناختی تنها یک فرآیند فردی نیست بلکه در بستر جامعه و تعاملات اجتماعی شکل میگیرد.
بنابراین، توجه به فراهم آوردن فضای بازی سالم و فرصتهای تعامل میان کودکان محلهای، میتواند به رشد کودکان تاب آور، شاداب و توانمند منجر شود که این مسئله از نظر روانشناسی اجتماعی و توسعه پایدار جوامع بسیار حیاتی است.
این نوع بازیها ارزشهای تربیتی، اجتماعی و روانشناختی عمیقی را نیز به همراه دارند.


۱. پرورش مهارتهای اجتماعی و تفاهم اجتماعی 
بازی در محلات بستری برای تعاملات اجتماعی گوناگون میان کودکان فراهم میآورد. کودکان هنگام بازی با همسالان و همسایگان می آموزند چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، نوبت گرفتن، احترام گذاشتن به حقوق دیگران و حل اختلافات را تجربه میکنند. این فرآیندها موجب شکل گیری مهارتهایی چون همکاری، همدلی، بردباری و مسئولیت پذیری میشود که سنگ بنای شهروندی مسئولانه و احترام به ارزشهای اجتماعی را پی ریزی میکند. محلات، با ایجاد فضای آزاد تعامل، زمینه ساز رشد مستقل شخصیت و افزایش خودباوری و عزت نفس در کودکان میشوند.

۲. رشد هیجانی و انعطافپذیری روانی
کودکان در بازیهای محلی فرصت مواجهه با احساسات مختلف را پیدا میکنند؛ از شادی و هیجان تا ناراحتی و ناکامی. مواجهه با چنین شرایطی، آنها را در تنظیم و مدیریت احساسات و شناخت واکنشهای هیجانی خود یاری میدهد. این رشد روانشناختی از طریق پیدا کردن شیوه های سازنده برای کنار آمدن با شکست، افزایش تاب آوری، کنترل خشم و مدیریت هیجانات در محیطهای رقابتی و دوستانه صورت میگیرد. به همین دلیل، بازیهای جمعی در محلات به تقویت سلامت روانی و کاهش آشفتگی های هیجانی کمک شایانی میکنند.

۳. شکلگیری خلاقیت و حل مسئله
یکی از مزایای ارزشمند بازی در محلات، آزادی در انتخاب بازی و ابداع قوانین است. کودکان بدون دخالت مستقیم بزرگترها، نقش های مختلف را امتحان میکنند، سناریوهای متفاوت میسازند و به گونه ای پویا با چالشهای بازی روبرو میشوند. همین خلاقیت در فعالیتها و تلاش برای حل مسائل و اختلافات، منجر به ارتقای تفکر انتقادی و حل مسئله در کودکان میشود. آزاد بودن فضا و نبود چارچوبهای تحمیلی، به آنها امکان شکوفایی ابتکار و جستجوی راه حلهای نوآورانه را میبخشد.

۴. تسهیل درونی سازی هنجارها و ارزشهای فرهنگی 
بازیهای محلی عموماً حامل ارزشها، هنجارها، باورها و سنتهای منطقه ای و بومی هستند که نسل به نسل منتقل میشوند. کودکان با مشارکت در این بازیها، علاوه بر سرگرمی، ارزشهای اخلاقی چون درستکاری، شجاعت، جوانمردی و احترام به بزرگترها را بصورت عملی درونی میکنند. همچنین، فرصتی برای درک تاریخچه محله و هویت فرهنگی فراهم میشود که انسجام و وحدت اجتماعی را تقویت مینماید.
بازیهای محلی نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری در حفظ و انتقال ارزشها، هنجارها، باورها و سنتهای بومی و منطقه ای دارند. این بازیها که معمولا از نسلی به نسل دیگر منتقل میشوند، حامل بخشی از فرهنگ و تاریخچه زندگی مردم محله نیز هستند.
از طریق شرکت در این بازیها، کودکان با رسوم، آیینها، داستانها و زبان محلی آشنا میشوند و به این ترتیب پیوندهای فرهنگی و تاریخی خود را  استحکام می بخشند. بازیهای محلی فضایی را فراهم می آورند که نسلی بتواند از گذشته یاد بگیرند و آن را در قالب رفتارهای گروهی و مشارکتی بازتاب دهند. این فرآیند حفظ میراث فرهنگی باعث میشود تاب آوری فرهنگی و هویت جمعی در میان کودکان و نوجوانان محله تقویت شود و آنها احساس تعلق و مسئولیت نسبت به جامعه خود پیدا کنند.

علاوه بر انتقال ارزشهای فرهنگی، بازیهای محلی به ایجاد انسجام و وحدت اجتماعی در محله کمک شایانی میکنند. این بازیها اغلب در فضای عمومی مثل کوچه، پارک و میادین محلی برگزار میشوند و نقش مهمی در برقراری ارتباط میان کودکان، خانواده ها و تمامی اعضای جامعه ایفا میکنند.
تجربه مشترک بازی و همکاری گروهی باعث میشود که روابط اجتماعی عمیق و شبکه های حمایتی قویتری شکل بگیرد که به نوبه خود تاب آوری روانشناختی و اجتماعی کودکان و خانواده ها را افزایش میدهد. در واقع، با تقویت حس همبستگی و هویت مشترک، بازیهای محلی به حفظ ثبات و سلامت روانی جامعه کمک میکنند و زمینه ساز رشد نسلی تاب آور و مرتبط با ریشه های فرهنگی خود میشوند. این انسجام اجتماعی، علاوه بر تقویت تاب آوری، به توسعه پایدار و پویایی فرهنگی محله نیز یاری میرساند.

۵. ارتقای سلامت جسمانی و سبک زندگی فعال 
بازیهای فیزیکی در محلات، از جمله دویدنها مثل گرگم به هوا، پریدن،هفت سنگ،  توپ بازی و ...، نقش کلیدی در افزایش فعالیت بدنی، تقویت عضلات، هماهنگی بین اعضایی و رشد حرکتهای ظریف و درشت دارند. همچنین، چنین فعالیتهایی با کاهش رفتارهای نشستنی، نظیر تماشای تلویزیون یا بازی با ابزارهای دیجیتال، سلامت قلبی-عروقی، وزن مناسب و جلوگیری از بیماریهای کودکی را تضمین میکنند. محیط امن و در دسترس محلات، کودکان را به تداوم فعالیتهای بدنی تشویق میکند و زمینه ساز سبک زندگی سالم در بزرگسالی میشود.

وجود جوّ حمایتی و احساس امنیت در محله، کودکان را به فعالیت مستقل و کسب تجربیات اجتماعی تشویق میکند.
بزرگترها و همسایگان، همچون مراقبان غیررسمی، ضمن ارائه الگوهای رفتاری مثبت و حمایت در مواقع لزوم، موجب شکل گیری حس تعلق و اعتماد به محیط میشوند.
این شبکه اجتماعی ساده اما قدرتمند، از آسیبهای اجتماعی و انزوا جلوگیری میکند و پیوندهای عاطفی و معنوی را بین اعضای محله تقویت مینماید و سرمایه اجتماعی کودکان را ارتقا میدهد.

عفت حیدری روانشناس اجتماعی  و عضو ارشد خانه تاب آوری در خاتمه آورده است بازی در محلات و همسایگان، یک فرآیند تربیتی و روانشناختی پیچیده و ارزشمند است که بستر رشد متوازن و جامع کودکان را در ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و فرهنگی فراهم میآورد و نسل آینده را برای مسئولیت پذیری، خلاقیت و سلامت روانی مهیا میسازد.