اهمیت آموزش تاب آوری در مهدکودک و سالهای پیش از دبستان

آموزش تاب آوری در مهدکودکها و سالهای پیشدبستانی اهمیت بسیار بالایی دارد، زیرا این دوران پایه گذار رشد عاطفی، اجتماعی و روانی کودکان است.
تاب آوری به معنای توانایی مقاوم شدن در برابر چالشها و بازگشت سریع به حالت طبیعی پس از مواجهه با مشکلات است.
طیبه سرلک مترجم کتاب تاب آوری کودکان در ادامه آورده است آموزش این مهارتها به کودکان کمک میکند تا بهتر بتوانند با ناملایمات زندگی، استرسها و تغییرات محیطی کنار بیایند و اعتماد به نفس و مهارتهای حل مسئله خود را تقویت کنند.
کودکان تاب آور توانایی تنظیم هیجانات منفی را دارند و بهتر میتوانند در شرایط دشوار یاد بگیرند و رشد کنند.
فراهم کردن محیطهای حمایتی، مدلسازی رفتار تاب آور توسط مربیان و تشویق به استقلال از روشهای مؤثر در آموزش تاب آوری است.
این مهارتها نه تنها موفقیت تحصیلی کودکان را بهبود میبخشد، بلکه سلامت روان، روابط بین فردی و آمادگی آنها برای زندگی آینده را نیز تحت تأثیر مثبت قرار میدهد.
آموزش تاب آوری فراتر از مهارتهای شناختی، به توانمندسازی روانی کودکان کمک و زمینه ساز رشد شخصیتی پایدار است.

 ۱. تاب آوری؛ پایه شخصیت سالم و موفق کودک
آموزش تاب آوری در سالهای ابتدایی زندگی، ب ویژه در مهدکودک و پیشدبستانی، مانند سرمایه گذاری برای آینده کودک است. کودکان در این سنین، آماده پذیرش و یادگیری عادات و مهارتهایی هستند که شخصیت آنان را برای تمام عمر شکل میدهد. تاب آوری به کودکان توانایی مقابله با ناکامیها، ناکامیهای عاطفی و چالشهای کوچک و بزرگ را میآموزد؛ عاملی که از آنها بزرگسالانی انعطافپذیر و موفق میسازد.

 ۲. رشد اجتماعی و عاطفی از رهگذر تاب آوری
تاب آوری با تقویت رشد عاطفی و اجتماعی کودک، موجب افزایش توان مدیریت احساسات و روابط اجتماعی او میشود. کودکانی که از نخستین سالهای زندگی، آموزش تاب آوری میبینند، یاد میگیرند چگونه ناامیدی، ترس یا خشم را بشناسند، آن را بیان کنند و شیوه های سالمِ کنترل یا ابراز آن را پیدا کنند. این کودکان مهارت همدلی، همکاری و دوستیابی را نیز بهتر فرا میگیرند.

۳. سلامت روان و پیشگیری از آسیب
تقویت تاب آوری یکی از مهمترین راهکارها برای کاهش آسیب پذیری کودک در برابر مشکلات روانی مانند اضطراب، استرس و افسردگی در آینده است. کودک تاب آور، پس از هر شکست یا حادثه، سریعتر به حال عادی بازمیگردد و کمتر دچار آسیب بلندمدت میشود. آموزش تاب آوری، سپری پیشگیرانه در برابر بحرانهای معمول و غیرمعمول دوران کودکی است.

۴. موفقیت تحصیلی و انگیزش بیشتر
پژوهشها نشان داده اند که تاب آوری تأثیر مثبتی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارد؛ زیرا کودکان تاب آور با انگیزه بیشتر وارد فرآیند یادگیری میشوند و شکستها را فرصتی برای پیشرفت میدانند. این دانش آموزان، در حل مسائل و مواجهه با چالشهای درسی، عملکرد قویتری از خود نشان میدهند و کمتر دچار بی انگیزگی میشوند.

۵. ایجاد محیط حمایتی و نقش مربیان
مهدکودکها و پیش دبستانی ها باید با ایجاد فضای امن و حمایتگر، زمینه آموزش تاب آوری را فراهم آورند. مربیان و والدین نقش کلیدی در نمایش و مدلسازی رفتارهای تابآورانه دارند؛ با تشویق کودکان به تصمیم گیری مستقل، تجربه انتخاب و پذیرش اشتباه، این مهارت حیاتی را در وجود کودکان نهادینه میکنند. حضور بزرگسالانی که خود برخوردار از تابآوری اند، الگویی مؤثر برای کودکان خواهد بود.

۶. تاب آوری و مدیریت هیجانها در کودک
یکی از مهمترین آموزشهای تاب آوری در سالهای پیش از دبستان، نحوه پذیرش و مدیریت هیجان هاست. کودکانی که اصول تاب آوری را میآموزند، به جای سرکوب احساسات یا واکنشهای ناسالم، یاد میگیرند پاسخ مناسب به احساسات خود بدهند و از مسیرهای سالم برای ابراز یا مدیریت هیجانهای ناخوشایند بهره بگیرند. این امر، به بهبود کنترل عاطفی و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه یا انزواطلبانه میانجامد.

فواید آموزش تاب آوری فقط به دوران کودکی محدود نمیشود؛ بلکه اثرات مثبت آن تا بزرگسالی نیز بروز میکند.
بزرگسالانی که در کودکی مهارتهای تاب آوری را آموخته اند، از سلامت روان و جسمی بهتری برخوردارند، روابط اجتماعی موفقتری دارند و در برابر بحرانها و تغییرات زندگی انعطاف بیشتری نشان میدهند. همین امر موجب میشود تاب آوری یکی از ضرورتهای اساسی آموزش در سالهای آغازین عمر هر انسان باشد.
با آموزش مستمر و هدفمند تاب آوری در مهدکودک و سالهای پیش از دبستان، میتوان آینده روشنتر، سالمتر و موفقتری برای نسل بعد رقم زد و بنیانی محکم برای تمامی ابعاد زندگی کودک فراهم آورد.