تاب آوری و توسعه به هم پیوسته‌اند و بدون تقویت تاب‌آوری، توسعه پایدار امکان‌پذیر نیست.اما چرا تاب‌آوری برای توسعه اهمیت دارد؟
تاب‌آوری یکی از مفاهیم کلیدی در دنیای امروز است؛ مفهومی که نشان می‌دهد جوامع، افراد و حتی اقتصادها چگونه در برابر بحران مقاومت کرده و مسیر رشد خود را حفظ می‌کنند. تاب آوری و توسعه رابطه‌ای دوطرفه دارند: تاب‌آوری شرط لازم برای توسعه‌ی پایدار است و توسعه نیز منابع لازم برای افزایش تاب‌آوری را فراهم می‌سازد.
در دنیایی که پر از بحران‌های زیست‌محیطی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است، درک این پیوند می‌تواند به سیاست‌گذاران، پژوهشگران و شهروندان کمک کند تا آینده‌ای مقاوم‌تر و پایدارتر بسازند. در حقیقت، هر چه تاب‌آوری در ابعاد مختلف جامعه بیشتر باشد، شانس توسعه‌ی پایدار و عادلانه نیز افزایش می‌یابد.
تاب آوری و توسعه نیازمند آموزش مستمر و فرهنگ‌سازی در میان اقشار مختلف جامعه است.
تاب‌آوری فردی و اجتماعی؛ زیربنای توسعه پایدار
تاب‌آوری در سطح فردی به معنای توانایی بازگشت از مشکلات، استرس و شکست‌هاست. افرادی که از اعتمادبه‌نفس، مهارت‌های مقابله‌ای و حمایت اجتماعی برخوردارند، راحت‌تر با بحران‌ها کنار می‌آیند. این ویژگی در سطح جمعی تبدیل به تاب‌آوری اجتماعی می‌شود. جوامعی که شبکه‌های اعتماد، همبستگی و روایت‌های مشترک دارند، در برابر بلایای طبیعی یا بحران‌های اجتماعی پایدارتر عمل می‌کنند. برای مثال، در زلزله‌ها یا سیل‌ها، اغلب همبستگی مردمی و همکاری محلی بسیار مؤثرتر از کمک‌های دولتی در لحظه عمل کرده است. بنابراین، توسعه‌ی پایدار بدون تقویت تاب‌آوری فردی و اجتماعی امکان‌پذیر نیست.
تاب‌آوری اقتصادی؛ اصل و اساس توسعه
یکی از مهم‌ترین ابعاد تاب‌آوری و توسعه، اقتصاد است. اقتصادهای مقاوم می‌توانند در برابر بحران‌های مالی، رکود یا حتی همه‌گیری‌ها دوام بیاورند. برای مثال، کشورهایی که اقتصاد متنوع، زیرساخت دیجیتال و سیاست‌های حمایتی قوی دارند، در بحران کرونا سریع‌تر به مسیر رشد بازگشتند. تاب‌آوری اقتصادی تنها نجات از بحران نیست؛ بلکه بسترسازی برای نوآوری، عدالت اقتصادی و رشد پایدار است. اقتصادی که بر پایه‌ی تنوع‌بخشی، عدالت در توزیع فرصت‌ها و سرمایه‌گذاری در آموزش و مهارت‌های انسانی استوار باشد، در برابر فشارهای بیرونی انعطاف بیشتری نشان می‌دهد.
تاب‌آوری محیط‌زیستی و توسعه سبز
توسعه‌ای که بدون توجه به محیط‌زیست انجام شود، دوام نخواهد داشت. تغییرات اقلیمی، کاهش منابع طبیعی و نابودی اکوسیستم‌ها نشان می‌دهد که تاب‌آوری محیط‌زیستی برای توسعه‌ی پایدار حیاتی است. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، کشاورزی هوشمند و شهرسازی سازگار با اقلیم نمونه‌هایی از راهکارهای افزایش تاب‌آوری محیطی هستند. توسعه‌ی سبز یعنی توسعه‌ای که همزمان با رشد اقتصادی، به حفظ منابع طبیعی و سلامت زمین برای نسل‌های آینده نیز توجه کند. کشورهایی که امروز در مسیر توسعه‌ی سبز حرکت می‌کنند، در آینده از مزایای اقتصادی و اجتماعی بیشتری برخوردار خواهند شد.
تاب‌آوری فناورانه؛ موتور نوآوری و پیشرفت
فناوری نقش دوگانه‌ای در مسیر توسعه دارد. از یک‌سو، فناوری‌های دیجیتال، هوش مصنوعی و اینترنت می‌توانند آموزش، سلامت و تجارت را متحول کنند. از سوی دیگر، شکاف دیجیتال و حملات سایبری تهدیدی برای تاب‌آوری هستند. **تاب‌آوری فناورانه** یعنی ایجاد زیرساخت‌های امن و فراگیر که همه‌ی اقشار جامعه از آن بهره‌مند شوند. جامعه‌ای که در فناوری انعطاف‌پذیر است، می‌تواند سریع‌تر نوآوری کند و مسیر توسعه‌ی پایدار را ادامه دهد. برای مثال، کشورهایی که در بحران کرونا به سرعت آموزش آنلاین را فعال کردند، نه تنها از عقب‌ماندگی تحصیلی جلوگیری کردند بلکه زیرساخت‌های خود را برای آینده نیز تقویت کردند.
توسعه و تاب‌آوری فرهنگی؛ پیوند هویت و پیشرفت
فرهنگ یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه و تاب‌آوری است که اغلب نادیده گرفته می‌شود.
تاب‌آوری فرهنگی به معنای توانایی یک جامعه در حفظ، بازسازی و نوآوری در ارزش‌ها، سنت‌ها، زبان و هویت فرهنگی در برابر بحران‌ها و تغییرات جهانی است.
جوامعی که دارای سرمایه‌ی فرهنگی قوی هستند، می‌توانند حتی پس از جنگ‌ها، مهاجرت‌های گسترده یا فشارهای جهانی‌سازی، هویت و انسجام خود را حفظ کنند.
برای مثال، ملت‌هایی که هنر، زبان و ادبیات خود را در اولویت قرار داده‌اند، توانسته‌اند فرهنگ را به ابزاری برای توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی نیز تبدیل کنند؛ از گردشگری فرهنگی گرفته تا صنایع خلاق. در این نگاه، توسعه تنها رشد اقتصادی نیست بلکه رشد در لایه‌های فرهنگی، اجتماعی و معنوی است.
تاب‌آوری فرهنگی به ما می‌آموزد که توسعه اگر بخواهد پایدار و عادلانه باشد، باید بر پایه‌ی احترام به میراث فرهنگی، تقویت هویت ملی و ایجاد فرصت‌هایی برای گفت‌وگوی بین‌فرهنگی بنا شود.
در عصر دیجیتال که فرهنگ‌ها به سرعت در معرض تغییر و تهدید قرار می‌گیرند، تاب‌آوری فرهنگی می‌تواند سپری برای جوامع باشد تا در عین سازگاری با تحولات جهانی، اصالت و ارزش‌های خود را از دست ندهند.
حکمرانی و سیاست‌گذاری؛ قلب تاب‌آوری و توسعه
هیچ جامعه‌ای بدون حکمرانی قوی تاب‌آور نخواهد بود. سیاست‌گذاری شفاف، مشارکت مردم در تصمیم‌گیری و نهادهای قدرتمند، از عوامل اصلی تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی هستند.
در بحران کرونا، کشورهایی که نظام بهداشت قوی، سیاست‌های حمایتی و ارتباطات روشن داشتند، بهتر توانستند از شهروندان خود محافظت کنند.
توسعه‌ی پایدار تنها با حکمرانی تاب‌آور ممکن است؛ حکمرانی‌ای که میان مدیریت بحران و سرمایه‌گذاری بلندمدت تعادل برقرار کند. علاوه بر این، سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر عدالت اجتماعی و رفع نابرابری، تاب‌آوری کل جامعه را افزایش می‌دهند و پایه‌ای محکم برای توسعه‌ی همه‌جانبه می‌سازند.
تاب‌آوری و توسعه دو روی یک سکه‌اند.
عفت حیدری فرهنگ یار تاب آوری ایران تاکید میکند تاب‌آوری بستر توسعه را فراهم میکند و توسعه ظرفیت تاب‌آوری را افزایش می‌دهد.
برای رسیدن به رشد پایدار، اقتصاد مقاوم، جامعه سالم، محیط‌زیست پایدار و فرهنگ پویا، لازم است تاب‌آوری در همه‌ی ابعاد فردی، اجتماعی، اقتصادی، فناورانه، فرهنگی و نهادی تقویت شود.
تنها در این صورت است که می‌توان آینده‌ای مقاوم، عادلانه و پایدار ساخت. در دنیای پر از بحران‌ها، توسعه بدون تاب‌آوری همچون بنایی بر شن‌های روان است؛ اما اگر تاب‌آوری را در همه‌ی ابعاد نهادینه کنیم، توسعه به مسیری مطمئن و پایدار برای نسل‌های آینده تبدیل خواهد شد.
گفتنی است، پلتفرم تخصصی «تاب‌آوری» به عنوان نخستین بستر آموزش و ترویج تاب‌آوری روان‌شناختی و اجتماعی در فضای فارسی، سال ۱۳۹۴ در کرمانشاه راه‌اندازی شده و تاکنون در حوزه آموزش، ترجمه، پژوهش و تسهیلگری فعالیت میکند.
نتیجه این فعالیت انتشار صدها عنوان یادداشت علمی و ترجمه بالغ بر 40 عنوان کتاب تخصصی در زمینه تاب آوری است.
علاوه بر این برگزاری دوره های آموزشی تاب اوری در سراسر کشور و همکاری با تمای سازمانهای دولتی و مردم نهاد از دیگر فعالیتهای خانه تاب آوری ایران بشمار می آیند .
۱۱ بازدید
۱ امتیاز
۰ نظر
هنوز هیچ نظری ثبت نشده است !
