نقش همیاران سلامت در توانمندسازی کارکنان

*
نرگس زمانی
روانشناس و مترجم
مترجم کتابهای تاب آوری

امروزه سازمان‌ها تنها بر اساس میزان سود و عملکرد اقتصادی ارزیابی نمی‌شوند، بلکه کیفیت نیروی انسانی و میزان رضایت و سلامت کارکنان نیز شاخص مهمی در موفقیت محسوب می‌شود. محیط‌های کاری پر استرس و رقابتی باعث افزایش فرسودگی شغلی، اضطراب و مشکلات روانی شده است.
این مشکلات اگر مدیریت نشوند، می‌توانند هم کارکنان را آسیب‌پذیر کنند و هم بهره‌وری سازمان را کاهش دهند.

در چنین شرایطی، همیاران سلامت نقش مهمی در توانمندسازی کارکنان ایفا می‌کنند. وظیفه آنان فقط درمان یا کاهش مشکلات روانی نیست، بلکه ایجاد فضایی حمایتی است که کارکنان بتوانند تاب‌آوری خود را افزایش دهند، اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کنند و با انگیزه و آرامش بیشتری در محیط کار حاضر شوند.
این مقاله تلاش می‌کند تا به زبان ساده نقش همیاران سلامت در توانمندسازی کارکنان را بررسی کند و نشان دهد چگونه حضور آنان به نفع فرد و سازمان است.


 ضرورت حمایت روانی در محیط کار

محیط کار امروزی با فشارهای زیادی همراه است.
بسیاری از کارکنان ساعات طولانی کار می‌کنند و گاهی امنیت شغلی کافی ندارند.
تغییرات سریع تکنولوژی هم شرایط را پیچیده‌تر کرده است. همه این عوامل باعث می‌شود استرس شغلی به یکی از مشکلات رایج در سازمان‌ها تبدیل شود.
استرس زیاد نه تنها روحیه کارکنان را پایین می‌آورد بلکه روی سلامت جسمی آنها هم تأثیر دارد.

یکی دیگر از مسائل مهم، انگ اجتماعی درباره سلامت روان است. هنوز بسیاری از افراد از ترس قضاوت یا برچسب خوردن مشکلات خود را پنهان می‌کنند. این پنهان‌کاری باعث می‌شود مشکلات کوچک به مرور زمان جدی‌تر شوند. حضور همیاران سلامت در محیط کار کمک می‌کند تا این سکوت شکسته شود و کارکنان بتوانند بدون ترس، درباره احساسات و مسائل خود صحبت کنند.

از سوی دیگر، ارزش‌های سازمانی نیز تغییر کرده است. دیگر سازمان‌ها تنها به فکر سودآوری نیستند، بلکه می‌دانند بدون نیروی انسانی سالم و توانمند، امکان رشد پایدار وجود ندارد. به همین دلیل، حمایت روانی و حضور همیاران سلامت به یکی از ارکان مهم مدیریت منابع انسانی تبدیل شده است.


 مفهوم توانمندسازی در محیط کار

توانمندسازی یعنی اینکه فرد احساس کند بر زندگی و کار خود کنترل دارد، می‌تواند تصمیم‌های درست بگیرد و ارزشمند است.
در محیط کار، توانمندسازی کارکنان به این معناست که آنها اعتمادبه‌نفس داشته باشند، از مهارت‌های خود استفاده کنند و در مسیر پیشرفت شغلی گام بردارند.

همیاران سلامت در این زمینه نقش محوری دارند. آنها به کارکنان کمک می‌کنند موانع روانی خود را بشناسند، بر استرس غلبه کنند و به توانایی‌های خود باور داشته باشند.
توانمندسازی از طریق همیاران سلامت به کارکنان کمک می‌کند احساس کنند دیده می‌شوند و می‌توانند تأثیرگذار باشند.

نقش‌های همیاران سلامت در توانمندسازی کارکنان

یکی از مهم‌ترین نقش‌های همیاران سلامت، تقویت تاب‌آوری است.
تاب‌آوری یعنی توانایی ایستادگی در برابر سختی‌ها و بازگشت به شرایط عادی بعد از بحران. همیاران سلامت با آموزش روش‌های ساده مثل تمرین‌های آرام‌سازی، مدیریت استرس و نگاه مثبت به مسائل، به کارکنان کمک می‌کنند در برابر فشارهای کاری مقاوم‌تر شوند.

نقش دیگر همیاران سلامت پرورش خودکارآمدی است.
خودکارآمدی یعنی فرد باور داشته باشد که می‌تواند کارهایش را با موفقیت انجام دهد.
بسیاری از کارکنان به دلیل فشار کاری یا تجربه شکست، اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهند. همیاران سلامت با یادآوری موفقیت‌های گذشته و کمک به تنظیم اهداف واقع‌بینانه، این اعتمادبه‌نفس را دوباره زنده می‌کنند.

تعارض میان همکاران نیز بخش جدایی‌ناپذیر محیط کار است.
اگر این تعارض‌ها حل نشود، می‌تواند روابط کاری را تضعیف کند. همیاران سلامت با آموزش مهارت‌های ارتباطی، گوش دادن فعال و همدلی، به کارکنان کمک می‌کنند اختلاف‌ها را به‌صورت سالم حل کنند.

همیاران سلامت همچنین به کارکنان کمک می‌کنند میان کار و زندگی شخصی تعادل برقرار کنند.
بسیاری از کارکنان نمی‌دانند چگونه مرزهای مشخصی بین مسئولیت‌های کاری و خانوادگی بگذارند.
راهنمایی همیاران سلامت در این زمینه باعث می‌شود کارکنان کمتر دچار فرسودگی شوند و با انرژی بیشتری در محیط کار حاضر شوند.

از سوی دیگر، همیاران سلامت به کارکنان کمک می‌کنند معنا و هویت شغلی خود را پیدا کنند.
وقتی فرد احساس کند کار او با ارزش‌های شخصی‌اش همسو است، انگیزه بیشتری پیدا می‌کند و کمتر دچار نارضایتی می‌شود.

نقش مهم دیگر همیاران سلامت توجه به تنوع و شمول در محیط کار است.
سازمان‌های امروزی پر از افراد با پیشینه‌ها و فرهنگ‌های متفاوت هستند. همیاران سلامت با ایجاد فضایی امن و بدون تبعیض، به همه کارکنان این فرصت را می‌دهند که احساس ارزشمندی کنند.

منافع سازمانی توانمندسازی کارکنان

توانمندسازی کارکنان به نفع افراد و برای سازمان هم مزایای زیادی دارد.
کارکنان توانمند با انگیزه بیشتری کار می‌کنند و بهره‌وری بالاتری دارند. آنها کمتر دچار فرسودگی می‌شوند و تمایل کمتری به ترک سازمان دارند، در نتیجه هزینه‌های مربوط به جذب و آموزش نیروی جدید کاهش می‌یابد.

زمانی که کارکنان احساس کنند حمایت می‌شوند، روحیه جمعی سازمان هم بهتر می‌شود. کارکنان توانمند با خلاقیت بیشتری ایده‌های نو ارائه می‌دهند و سازمان را به سمت نوآوری و پیشرفت هدایت می‌کنند. در نهایت، حضور همیاران سلامت باعث می‌شود فرهنگ سازمانی سالم‌تر، مثبت‌تر و انسانی‌تر شود.

چالش‌های همیاران سلامت در توانمندسازی کارکنان

هرچند نقش همیاران سلامت بسیار مهم است، اما آنها نیز با چالش‌هایی روبه‌رو هستند.
بسیاری از سازمان‌ها منابع کافی برای حمایت روانی اختصاص نمی‌دهند و همین موضوع باعث محدود شدن فعالیت‌های همیاران سلامت می‌شود.
گاهی نیز اهداف اقتصادی سازمان با اهداف همیاران سلامت در تضاد قرار می‌گیرد.
وقتی اولویت اصلی مدیران سودآوری باشد، ممکن است به اهمیت حمایت روانی کمتر توجه شود.
نگرانی کارکنان درباره محرمانه ماندن اطلاعات نیز یکی دیگر از موانع است.
بسیاری از افراد می‌ترسند اگر مشکلاتشان فاش شود، موقعیت شغلی‌شان به خطر بیفتد.

همیاران سلامت خودشان نیز در معرض فرسودگی هستند.
چون مدام با مشکلات و فشارهای دیگران مواجه‌اند، ممکن است دچار خستگی روانی شوند و نیاز به حمایت داشته باشند.

برای اینکه نقش همیاران سلامت در توانمندسازی کارکنان مؤثرتر باشد، باید از راهکارهای کاربردی استفاده کنند.
برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های روان‌شناختی می‌تواند به عادی‌سازی بحث سلامت روان کمک کند.
همکاری نزدیک همیاران سلامت با بخش منابع انسانی هم باعث می‌شود حمایت روانی بخشی جدایی‌ناپذیر از سیاست‌های سازمان شود.

همیاران سلامت باید به تفاوت‌های فرهنگی توجه داشته باشند و برای هر فرد برنامه‌ای متناسب با شرایط او طراحی کنند.
ایجاد برنامه‌های کمک به کارکنان به‌صورت محرمانه و آنلاین نیز می‌تواند دسترسی به حمایت روانی را ساده‌تر کند. آموزش مدیران برای افزایش هوش هیجانی هم یکی دیگر از گام‌های مهم است، زیرا مدیران نقش زیادی در شکل‌گیری جو روانی محیط کار دارند.

با تغییر شکل محیط‌های کاری، نقش همیاران سلامت نیز گسترده‌تر خواهد شد.
در آینده بسیاری از کارکنان به‌صورت دورکاری فعالیت می‌کنند و همین باعث می‌شود مشکلاتی مانند خستگی دیجیتال یا محو شدن مرز کار و زندگی بیشتر شود.
همیاران سلامت باید آماده باشند تا در این شرایط جدید نیز کارکنان را حمایت کنند.

فناوری‌های نوین مانند مشاوره آنلاین و ابزارهای هوش مصنوعی نیز فرصت‌های جدیدی ایجاد می‌کنند.
این ابزارها دسترسی به خدمات سلامت روان را آسان‌تر و سریع‌تر می‌سازند. در آینده نگاه به سلامت روان کل‌نگر خواهد بود، یعنی علاوه بر مسائل روانی، به سلامت جسمی و اجتماعی کارکنان نیز توجه خواهد شد.


توانمندسازی کارکنان یکی از مهم‌ترین نیازهای سازمان‌های امروزی است.
کارکنانی که توانمند باشند، می‌توانند با اعتمادبه‌نفس بیشتری کار کنند، بر استرس غلبه کنند و به موفقیت‌های بیشتری دست یابند.
همیاران سلامت در این مسیر نقشی کلیدی دارند. آنان با حمایت عاطفی، آموزش مهارت‌های زندگی و ایجاد فضایی امن، کارکنان را به افراد توانمند و باانگیزه تبدیل می‌کنند.

اگرچه چالش‌هایی مانند انگ اجتماعی، محدودیت منابع و نگرانی‌های محرمانگی وجود دارد، اما آینده نشان می‌دهد که سازمان‌ها اهمیت بیشتری برای سلامت روان قائل خواهند شد.
حضور همیاران سلامت در محیط کار نه تنها باعث ارتقای سلامت کارکنان می‌شود، بلکه به بهبود فرهنگ سازمانی، افزایش نوآوری و رشد پایدار کمک می‌کند.

همیاران سلامت عاملان تغییر و تحول در سازمان‌ها هستند.
آنان محیط‌های کاری را به فضایی انسانی‌تر، مثبت‌تر و توانمندساز تبدیل می‌کنند؛ فضایی که در آن کارکنان هم بهره‌ور و هم خوشحال‌اند.